- آیه اول سوره نور

آیه اول سوره نور به عنوان طلیعه این سوره است که خداوند متعال در این آیه فرموده است:

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ/ به نام خدای بخشاینده مهربان».

«سُورَةٌ أَنزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لَّعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ/ سوره ای است که آن را نازل کرده ایم و واجبش ساخته ایم و در آن آیاتی روشن فرستاده ایم، باشد که پند گیرید».

پیام این آیه: انزال سوره ای از سوی خداوند برای متذکرشدن.

 

* فصل اول (آیات دوم تا دهم)

- آیات دوم تا دهم سوره نور (مبحث اول از فصل اول)

در آیات دوم تا دهم سوره نور، مسئله این است که مهم ترین و کلیدی ترین اراده و اقدام در راستای تثبیت عفاف و حجاب، یک حرکت و اقدام اورژانسی است و باید این اقدام سریع را انجام داد تا مخاطب آماده اجرای کامل آن شود.

خداوند متعال بعد از اینکه در اولین گام، آیه اول سوره نور را نازل کرد، در آیه دوم فرمود:

«الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ/ زنان و مردان زناکار را هر یک صد ضربه بزنید و اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید، مبادا که در حکم خدا نسبت به آن دو دستخوش ترحم گردید و باید که به هنگام شکنجه کردنشان گروهی از مؤمنان حاضر باشند».

همچنین در آیه سوم این سوره فرموده است:

«الزَّانِي لَا يَنكِحُ إلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ/ مرد زناکار، جز زن زناکار یا مشرک را نمی گیرد، و زن زناکار را جز مرد، زناکار یا مشرک نمی گیرد و این بر مؤمنان حرام شده است».

پیشنهاد اول خدا در آیه دوم و سوم این سوره آن است که مردم باید بفهمند که این کار جرم است و به آن آگاه باشند.

در آیه چهارم و پنجم تبصره هایی برای این مسئله وجود دارد که خداوند متعال می فرماید:

«وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ/ کسانی را که زنان عفیف را به زنا متهم می کنند و چهار شاهد نمی آورند، هشتاد ضربه بزنید، و از آن پس هرگز شهادتشان را نپذیرید که مردمی فاسقند».

 

«إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ/ مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و به صلاح آیند زیرا خدا آمرزنده و مهربان است».

در ادامه هم خداوند متعال اینگونه فرموده است:

«وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُن لَّهُمْ شُهَدَاء إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ/ و کسانی که زنان خود را به زنا متهم می کنند و شاهدی جز خود ندارند، شهادت هر یک از آنها را چهار بار شهادت است به نام خدا که از راستگویان است».

 

«وَ الْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِن كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ وَيَدْرَأُ/ و بار پنجم بگوید که لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد».

 

«عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ/ و اگر آن زن چهار بار به خدا سوگند خورد که آن مرد دروغ می گوید، حد ازاو برداشته می شود».

«وَ الْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِن كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ/ و بار پنجم بگوید که خشم خدا بر او باد اگر مرد از راستگویان باشد».

 

«وَ لَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ حَكِيمٌ/ چه می شد اگر فضل و رحمتی که خدا بر شما ارزانی داشته است نمی بود؟ و اگر نه این بود که خدا توبه پذیر و حکیم است؟».

تیتر و عنوانی که برای آیه دوم تا دهم سوره مبارکه نور می توان ذکر کرد، این است: «تعیین مجازات زناکاران و بیان چگونگی اثبات زنا».

 

- آیات 11 تا 20 سوره نور (مبحث دوم از فصل اول)

دومین مبحث در سوره نور (آیات 11 تا 20 سوره نور)، مسئله إفک و تهمت پراکنی است.

تهمت پراکنی در متن جامعه در دستور کار یک گروه قرار می گیرد و خداوند متعال در این آیات به این مسئله پرداخته است.

سیاق آیات 11 تا 20 سوره مبارکه نور این است که مراقب باندهای اشاعه فحشا و تهمت پراکنی باشید و مواظبت کنید تا شما را سست نکنند.

خداوند متعال در این آیات فرموده است:

إِنَّ الَّذِينَ جَاؤُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ/ کسانی که آن دروغ بزرگ را ساخته اند گروهی از شمایند مپندارید که، شمارا در آن شری بود نه ، خیر شما در آن بود هر مردی از آنها بدان اندازه از گناه که مرتکب شده است به کیفر رسد، و از میان آنها آن که بیشترین این بهتان را به عهده دارد به عذابی بزرگ گرفتار می آید.

 

لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ/ چرا هنگامی که آن بهتان را شنیدید مردان و زنان مؤمن به خود گمان نیک نبردند و نگفتند که این تهمتی آشکار است؟

 

لَوْلَا جَاؤُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاء فَأُوْلَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ/ چرا چهار شاهد بر ادعای خود نیاوردند؟ پس اگر شاهدانی نیاورده اند، در نزد خدا در زمره دروغگویانند.

 

وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ/ اگر فضل و رحمت خدا در دنیا و آخرت ارزانیتان نمی بود، به سزای آن سخنان که می گفتید شما را عذابی بزرگ در می رسید.

 

إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ/ آنگاه که آن سخن را از دهان یکدیگر می گرفتید و چیزی بر زبان می راندیدکه در باره آن هیچ نمی دانستید، می پنداشتید که کاری خرد است ، و حال آنکه در نزد خدا کاری بزرگ بود.

 

وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ/ چرا آنگاه که این سخن شنیدید نگفتید: ما را نشاید که آن را باز گوییم،،پروردگارا تو منزهی ، این تهمتی بزرگ است؟

 

يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ/ خدا شما را اندرز می دهد که اگر از مؤمنان هستید، بار دیگر گرد چنان کاری مگردید.

 

وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ/ خدا آیات را برای شما بیان می کند و خدا دانا و حکیم است.

إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ/ برای کسانی که دوست دارند در باره مؤمنان تهمت زنا شایع شود، در دنیاو آخرت عذابی دردآور مهیاست خدا می داند و شما نمی دانید.

 

وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّه رَؤُوفٌ رَحِيمٌ/ چه می شد اگر فضل و رحمتی که خدا به شما ارزانی داشته است نمی بود، واگر نه این بود که خدا مهربان و بخشاینده است.

 

- آیات 21 الی 26 سوره مبارکه نور (مبحث سوم از فصل اول)

خداوند متعال در آیات 21 الی 26 سوره نور موعظه هایی را برای مؤمنان داشته و می فرماید به جای حرکت گام به گام پشت سر شیطان که جامعه رابه سمت فحشا می برد و به جای اتهام زنی، عفو، صبر و مغفرت را پیشه کنند و ثروتمندان مؤمن در قبال فقرا انجام وظیفه نمایند.

در این آیات آمده است:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَن يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَا مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَاء وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ/ ای کسانی که ایمان آورده اید، پای به جای پای شیطان مگذارید و هر که پای به جای پای شیطان گذارد، بداند که او به فحشا و منکر فرمان می دهد و اگر فضل و رحمتی که خدا بر شما ارزانی داشته است نمی بود، هیچ یک از شما هرگز روی پاکی نمی دید ولی خدا هر کس را که بخواهد پاکیزه می سازد و خدا شنوا و داناست.

 

وَلَا يَأْتَلِ أُوْلُوا الْفَضْلِ مِنكُمْ وَالسَّعَةِ أَن يُؤْتُوا أُوْلِي الْقُرْبَى وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ/ توانگران و آنان که گشایشی در کار آنهاست، نباید سوگند بخورند که به خویشاوندان و مسکینان و مهاجران در راه خدا چیزی ندهند باید ببخشند و ببخشایند آیا نمی خواهید که خدا شما را بیامرزد؟ و خداست آمرزنده مهربان.

 

إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ/ کسانی که بر زنان پاکدامن و بی خبر از فحشا و مؤمن تهمت زنا می زنند، در دنیا و آخرت لعنت شده اند و برایشان عذابی است بزرگ.

 

يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ/ روزی که زبانشان و دستهایشان و پاهایشان به زیانشان بر کارهایی که می کرده اند شهادت دهند.

 

يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ/ آن روز که خدا جزایشان را به تمامی بدهد و بدانند که خدا حقیقت آشکار است.

 

الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُوْلَئِكَ مُبَرَّؤُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ/ زنان ناپاک برای مردان ناپاک و مردان ناپاک برای زنان ناپاک و زنان پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای زنان پاک آنها از آنچه در باره شان می گویند منزهند آمرزش و رزق نیکو برای آنهاست.

 

خلاصه ای از مبحث سوم از فصل اول:

«پرهیز از اتهام زنی به همراه دستگیری از نیازمندان خاطی به جای اتهام زنی و محکوم دانستن طیب ها به حکم خبیث ها».

 

- آیات 27 تا 29 سوره مبارکه نور (مبحث چهارم از فصل اول)

خلاصه این مبحث «تبیین و رعایت حریم خصوصی دیگران» است و خداوند متعال در آن می فرماید: حریم خصوصی و حریم عمومی را بشناسیم؛ چراکه اگر این حریم ها را نشناسیم، نمی توانیم تشخیص درست داشته باشیم.

خداوند در این آیات آورده است:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ/ ای کسانی که ایمان آورده اید، به خانه ای غیر از خانه خود، بی آنکه اجازت طلبیده و بر ساکنانش سلام کرده باشید، داخل مشوید این برای شما بهتر است ، باشد که پند گیرید.

 

فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ/ و اگر در خانه ، کسی را نیافتید، داخل مشوید تا شما را رخصت دهند واگر، گویند: باز گردید، بازگردید این برایتان پاکیزه تر است و خدابه هر کاری که می کنید آگاه است.

 

لَّيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَّكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ/ بر شما گناهی نیست اگر به خانه های غیرمسکون که متاعی در آن دارید داخل شوید هر چه را آشکار سازید یا پنهان دارید خدا به آن آگاه است.

 

- آیات 30 تا 31 سوره مبارکه نور (مبحث پنجم از فصل اول)

خداوند متعال در این آیات فرموده است که باید فرهنگ سازی کرد که مردان چگونه غض بصر داشته باشند؛ سپس به زنان هم می فرماید غض بصر داشته باشید.

(باید به این نکته هم توجه کرد که گاهی در جامعه احساس می شود که غض بصر برای مردان و حفظ حجاب برای زنان است که سخنی اشتباه می باشد).

در آیه 30 آمده است:

قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ/ به مردان مؤمن بگو که چشمان خویش را ببندند و شرمگاه خود را نگه دارند، این برایشان پاکیزه تر است زیرا خدا به کارهایی که می کنند آگاه است.

خداوند متعال در مبحث پنجم از فصل اول وارد خصوص حجاب نیز شده و موارد استثناء برای حجاب را نیز در آیه 31 این سوره مبارکه آورده و فرموده است:

وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ/ و به زنان مؤمن بگو که چشمان خویش را ببندند و شرمگاه خود را نگه، دارندو زینتهای خود را جز آن مقدار که پیداست آشکار نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینتهای خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خودیا پدر خود یا پدر شوهر خود یا پسر خود یا پسر شوهر خود یا برادر خود یاپسر برادر خود، یا پسر خواهر خود یا زنان همکیش خود، یا بندگان خود،یا مردان خدمتگزار خود که رغبت به زن ندارند، یا کودکانی که از شرمگاه زنان بی خبرند و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده اند دانسته شود ای مؤمنان ، همگان به درگاه خدا توبه کنید، باشد که رستگار گردید.

خلاصه مبحث پنجم از فصل اول: «ضرورت کنترل نگاه و حفظ دامان برای مردان مؤمن و همچنین ضرورت کنترل نگاه، حفظ دامان و رعایت حجاب برای زنان مؤمن».

 

- آیات 32 و 33 سوره مبارکه نور (مبحث ششم از فصل اول)

خداوند در این آیات فرموده است:

وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ/ عزبهایتان را و غلامان و کنیزان خود را که شایسته باشند همسر دهید، اگربینوا باشند خدا به کرم خود توانگرشان خواهد ساخت ، که خدا گشایش دهنده و داناست.

 

وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا وَآتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاء إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِّتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَن يُكْرِههُّنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِيمٌ/ آنان که استطاعت زناشویی ندارند، باید پاکدامنی پیشه کنند تا خدا از، کرم خویش توانگرشان گرداند و از بندگانتان آنان که خواهان باز خریدن خویشند، اگر در آنها خیری یافتید، بازخریدنشان را بپذیرید و از آن مال که خدا به شما ارزانی داشته است به آنان بدهید و کنیزان خود را اگر خواهند که پرهیزگار باشند به خاطر ثروت دنیوی به زنا وادار مکنید هر کس که آنان را به زنا وادارد، خدا برای آن کنیزان که به اکراه بدان کار وادار گشته اند آمرزنده و مهربان است.

 

خلاصه مبحث ششم از فصل اول: «فرمان اقدام به ازدواج افراد مجرد بدون نگرانی از مباحث مالی».

 

* فصل دوم (آیات 34 تا 57)

آیه 34 دور جدیدی از مباحث است که خداوند متعال در این آیه فرموده است:

وَلَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِّنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُمْ وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ/ به تحقیق برای شما آیاتی روشن و داستان هایی از کسانی که پیش از شما بوده اند و نیز اندرزهایی برای پرهیزکاران نازل کردیم.

خداوند متعال در فصل دوم به دو نکته اشاره کرده است:

1. دعوت به نور الهی؛ یعنی اقامه نماز، ایتاء زکات و اطاعت محض از رسول خدا صلی الله علیه و آله

2. نهی از ظلمت؛ یعنی ترجیح منافع خود بر اطاعت از رسول خدا صلی الله علیه و آله

حضرت حق در آیات فصل دوم (35 تا 57) فرموده است:

اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونِةٍ لَّا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاء وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ/ خدا نور آسمانها و زمین است مثل نور او چون چراغدانی است که در آن، چراغی باشد، آن چراغ درون آبگینه ای و آن آبگینه چون ستاره ای درخشنده از روغن درخت پر برکت زیتون که نه خاوری است و نه باختری افروخته باشد روغنش روشنی بخشد هر چند آتش بدان نرسیده باشد نوری افزون بر نوردیگر خدا هر کس را که بخواهد بدان نور راه می نماید و برای مردم مثلهامی آورد، زیرا بر هر چیزی آگاه است.

 

فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ/ آن نور در خانه هایی است که خدا رخصت داد ارجمندش دارند و نامش در آنجا یاد شود و او را هر بامداد و شبانگاه تسبیح گویند:

رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ/ مردانی که هیچ تجارت و خرید و فروختی از یاد خدا و نمازگزاردن و، زکات دادن بازشان ندارد، از روزی که دلها و دیدگان دگرگون می شوند هراسناکند.

 

لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَيَزِيدَهُم مِّن فَضْلِهِ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَن يَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ/ تا خدا به نیکوتر از آنچه کرده اند جزایشان دهد، و از فضل خود بر آن بیفزاید، و خدا هر که را خواهد بی حساب روزی دهد.

 

وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاء حَتَّى إِذَا جَاءهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِندَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ/ اعمال کافران چون سرابی است در بیابانی تشنه ، آبش پندارد و چون بدان، نزدیک شود هیچ نیابد و خدا را نزد خود یابد که جزای او را به تمام بدهد و خدا زود به حسابها می رسد.

 

أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُّجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ/ یا همانند تاریکیهایی است در دریایی ژرف ، که موجش فرو پوشد و بر فراز آن موجی دیگر و برفرازش ابری است تیره ، تاریکیهایی برفراز یکدیگر،آن سان که اگر دست خود بیرون آرد آن را نتواند دید و آن که خدا راهش را به هیچ نوری روشن نکرده باشد، هیچ نوری فرا راه خویش نیابد.

 

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ/ آیا ندیده ای که هر چه در آسمانها و زمین است و نیز مرغانی که در، پروازند تسبیح گوی خدا هستند ? همه نماز و تسبیح او را می دانند و خدا به هرکاری که می کنند آگاه است.

 

وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ/ از آن خداست فرمانروایی آسمانها و زمین و بازگشت همگان نزد اوست.

 

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاء مِن جِبَالٍ فِيهَا مِن بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاء وَيَصْرِفُهُ عَن مَّن يَشَاء يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ/ آیا ندیده ای که خدا ابرهایی را به آهستگی می راند، آنگاه آنها را به هم می پیوندد و ابری انبوه پدید می آورد و باران را بینی که از خلال آن بیرون می آید و از آسمان ، از آن کوهها که در آنجاست تگرگ می فرستد و هرکه را خواهد با آن می زند و از هر که می خواهد بازش می دارد روشنایی برقش نزدیک باشد که دیدگان را کور سازد.

 

يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِّأُوْلِي الْأَبْصَارِ/ خدا شب و روز را می گرداند خردمندان را در این عبرتی است.

وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِن مَّاء فَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى رِجْلَيْنِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللَّهُ مَا يَشَاء إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ/ و خدا هر، جنبنده ای را از آب بیافرید بعضی از آنها بر شکم می روند وبعضی بر دوپا می روند و بعضی بر چهار پا می روند خدا هر چه بخواهد می آفریند زیرا خدا بر هر کاری تواناست.

 

لَقَدْ أَنزَلْنَا آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ وَاللَّهُ يَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ/ به تحقیق آیاتی روشنگر نازل کردیم و خدا هر کس را که بخواهد به راه راست هدایت می کند.

 

وَيَقُولُونَ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالرَّسُولِ وَأَطَعْنَا ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُم مِّن بَعْدِ ذَلِكَ وَمَا أُوْلَئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ/ و می گویند: به خدا و پیامبرش ایمان آورده ایم و اطاعت می کنیم پس از، آن گروهی از آنان باز می گردند و اینان ایمان نیاورده اند.

 

وَإِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُم مُّعْرِضُونَ/ چون آنها را به خدا و پیامبرش خوانند تا میانشان حکم کند، بینی که گروهی اعراض می کنند.

 

وَإِن يَكُن لَّهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ مُذْعِنِينَ/ و اگر حق با آنها باشد می آیند و به حکم گردن می نهند.

 

أَفِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَمِ ارْتَابُوا أَمْ يَخَافُونَ أَن يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَرَسُولُهُ بَلْ أُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ/ آیا در دلهایشان مرضی است یا در تردید هستند یا بیم آن دارند که خدا وپیامبرش بر آنها ستم کنند؟ نه ، آنان خود ستم پیشگانند.

 

إِنَّمَا كَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِينَ إِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ أَن يَقُولُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ/ چون مؤمنان را به خدا و پیامبرش فرا خوانند تا میانشان حکم کند،، سخنشان جز این نیست که می گویند: شنیدیم و اطاعت کردیم اینان رستگارانند.

 

وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ/ و کسانی که از خدا و پیامبرش فرمان می برند و از خدا می ترسند و پرهیزگاری می کنند، رستگارانند

 

وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَيَخْرُجُنَّ قُل لَّا تُقْسِمُوا طَاعَةٌ مَّعْرُوفَةٌ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ/ به خدا قسم خوردند، قسمهای سخت که اگر به آنها فرمان دهی از دیار خود بیرون روند بگو: قسم مخورید، طاعتی در خور بیاورید خدا به کارهایی که می کنید آگاه است.

 

قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّمَا عَلَيْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَيْكُم مَّا حُمِّلْتُمْ وَإِن تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ/ بگو: از خدا اطاعت کنید و از پیامبر اطاعت کنید پس اگر رویگردان شدند،، بر پیامبر است آنچه بدو تکلیف کرده اند، و بر شماست آنچه بر شما تکلیف کرده اند و اگر از او اطاعت کنید هدایت یابید و بر پیامبرجز تبلیغ آشکار هیچ نیست.

 

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ/ خدا به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند، وعده داد که در روی زمین جانشین دیگرانشان کند، همچنان که مردمی را که پیش از آنها بودند جانشین دیگران کرد و دینشان را که خود برایشان پسندیده است استوار سازد و وحشتشان را به ایمنی بدل کند مرا می پرستند و هیچ چیزی را با من شریک نمی کنند و آنها که از این پس ناسپاسی کنند، نافرمانند.

 

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ/ و نماز بگزارید و زکات بدهید و از پیامبر اطاعت کنید، باشد که بر شمارحمت آورند

 

لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَلَبِئْسَ الْمَصِيرُ/ مپندار که کافران می توانند در این سرزمین به جایی بگریزند جایگاهشان جهنم است ، و چه بد سرانجامی است.

* فصل سوم (آیات 58 تا 64)

- آیات 58 الی 64 سوره مبارکه نور

در آیه 58 الی 61 سوره نور، «تکمله، تبصره و نفی حرج» آمده است که مرتبط با فصل اول (آیه 2 تا 33) می باشد.

خداوند متعال در این آیات فرموده است:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِن قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ الظَّهِيرَةِ وَمِن بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاء ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَيْكُم بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ/ ای کسانی که ایمان آورده اید، باید بندگان شما و آنها که هنوز به حد، بلوغ نرسیده اند، در سه هنگام از شما برای وارد شدن به خانه رخصت طلبند:پیش از نماز صبح و هنگام ظهر که لباس از تن بیرون می کنید و بعد از نماز عشا این سه وقت، وقت خلوت شماست در غیر آن سه هنگام ، شما و آنها گناهی مرتکب نشده اید اگر بر یکدیگر بگذرید خدا آیات را اینچنین برای شما بیان می کند، و خدا دانا و حکیم است.

 

وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ/ و چون اطفال شما به حد بلوغ رسیدند، باید همانند کسانی که ذکرشان، گذشت رخصت طلبند خدا آیات را اینچنین برای شما بیان می کند و خدا داناو حکیم است.

 

وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاء اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَن يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ وَأَن يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَّهُنَّ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ/ پیرزنان که دیگر امید شوی کردنشان نیست ، بی آنکه زینت های خود را آشکارکنند، اگر چادر خویش بنهند مرتکب گناهی نشده اند و خودداری کردن برایشان بهتر است و خدا شنوا و داناست.

 

لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى أَنفُسِكُمْ أَن تَأْكُلُوا مِن بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُم مَّفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُم بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُون/ بر نابینا حرجی نیست و بر لنگ حرجی نیست و بر بیمار حرجی نیست و بر، شما حرجی نیست اگر از خانه خود یا خانه پدرتان یا خانه مادرتان یا خانه برادرتان یا خانه خواهرتان یا خانه عمویتان یا خانه عمه تان یا خانه داییتان یا خانه خاله تان یا خانه ای که کلیدهای آن نزد شماست یا خانه دوستتان چیزی بخورید و گناهی مرتکب نشده اید اگر با هم بخورید یا جدا جدا و چون به خانه ای داخل شوید بر یکدیگر سلام کنید این تحیتی است مبارک و پاکیزه از جانب خدا خدا آیات را برای شما اینچنین بیان می کند،باشد که تعقل کنید.

 

 

آیه 62 تا 64 سوره مبارکه نور مرتبط با فصل دوم (آیات 34 تا 57) می باشد که خداوند در آن آورده است:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَن لِّمَن شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ/ مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده اند و چون با، پیامبر در کاری همگانی باشند، تا از او رخصت نطلبیده اند نباید بروند آنان که از تو رخصت می طلبند، کسانی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده اند پس هنگامی که از تو برای پاره ای از کارهایشان رخصت خواستند، به هر یک از آنان که خواهی رخصت بده و برایشان از خدا آمرزش بخواه، که خدا آمرزنده و مهربان است.

 

لَا تَجْعَلُوا دُعَاء الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاء بَعْضِكُم بَعْضًا قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنكُمْ لِوَاذًا فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ/ آنچنان که یکدیگر را صدا می زنید، پیامبر را صدا مزنید خدا می داند، چه کسانی از شما در پناه دیگری خود را پنهان می سازند و آهسته آهسته بیرون می روند آنان که از فرمان او سر پیچی می کنند باید بترسند که مباد به آنها فتنه ای یا عذابی دردآور برسد.

 

أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قَدْ يَعْلَمُ مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ وَيَوْمَ يُرْجَعُونَ إِلَيْهِ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ/ از آن خداست هر چه در آسمانها و زمین است می داند که شما بر چه کارید و آن روز که به او بازگردانده شوند آنان را از کارهایی که کرده اند آگاه سازد و خدا بر هر چیزی داناست.

 

آیات 62 تا 64 سوره نور، تکمله ای برای فصل دوم (آیه 34 تا 57) می باشد که «ضرورت همراهی با رسول خدا(ص) در فراخوان های جامع ایشان جز با کسب اجازه» است.

نکاتی که درباره سوره نور بدانیم این است که:

1. سوره نور، سوره واحدی برای تثبیت فرهنگ حجاب است.

2. سوره نور، تبیین راهبردها و راهکارهای لازم برای مقابله با فحشاء و منکر و تثبیت فرهنگ عفاف در جامعه اسلامی و دعوت به اطاعت مطلق از پیامبر صلی الله علیه و اله برای پیشبرد فرآیند مبارزه با بی بندوباری و تثبیت فرهنگ عفاف می باشد.

* خلاصه سوره نور

1. به افراد زناکار و رمی کنندگان به زنا حد زده نشود.

2. تهمت های بی پایه و اساس بازگو نشود.

3. به جای قبول اتهامات از فقرا دستگیری شود.

4. حریم خصوصی دیگران رعایت شود.

5. مردان و زنان، نگاه و عفاف را و زنان حجاب را نگه دارند.

6. امر ازدواج افراد مجرد تسهیل شود.

7. برای رسیدن به نور الهی، تسبیح گویانی الگو باشند که دنیا از یاد خدا و اقامه نماز و ایتاء زکات غافلشان نمی کند.

8. از رسول خدا(ص) به طور مطلق اطاعت شود تا وعده خلافت مؤمنان در زمین محقق گردد.

 

معرفی کتاب برای موضوع عفاف و حجاب در قرآن:

کتاب تدبر در سوره نور (فرآیند تثبیت فرهنگ عفاف در جامعه اسلامی)